नेत्रबहादुर तामाङ
ुपानी बोक्ने काम हाम्रो हो दाइु कानपुर मावि ८ मा पढ्ने भगवान तामाङले थाप्लोको नाम्लो खुकुलो पार्दै भने ुदशै आयो त्यसैले अहिले त रमाइलो छ पानी ओसार्न पनि ।ु काभ्रेपलााचोक कानपुर ३ भत्तेरेका भगवान यसरी नै दिनहुँ पानी ओसा्रछन । यो बेला उनले पधेँरामा धेरै साथी पनि भेट्छन । त्यसैले त यो बेला रमाईलो लाग्छ रे उनलाई ।
उनी मात्र होइन यहाँका भाइबहिनीको काम नै यही रहेछ । पानी ओसार्ने आमाबाबालाई सक्दो सहयोग गर्ने ।स्कुल बन्द होस या खुला । ुठुलाको काम त अरु धेरै हुन्छु सिमपानीका ज्ञानबहादुर तामाङले भने ुसानाले यही काममा सघाउछन ।ु उनी आफ्ना छोराका लागि पानी ल्याउन सजिलो होस भनेर डोको किन्न आएका रहेछन । यहाँका बासिन्दा पानी लिन टाढा जानुपर्ने भएकोले बोक्नका लागि डोको नाम्लोको प्रयोग गर्छन । यही बेला मकै बटुल्ने बारी खन्ने काम पनि हुन्छ । जसका लागि बालबालिका बाहेक सबै लागिपर्छन ।
ुपानी ल्याउनका लागि त सजिलो छैनु डोको बिसाउदै भगवानले भने ुदुई घण्टा लाग्छ हो जम्म ।ु उसो त पानी पुर्यापछि परिवारमा खानपिनको बन्दोबस्त लगाउने काम उनकै रहेछ । यस भेगका बालबालिकाले बिकासे धारा देखेका छैनन सुनेका मात्र छन रे । हुन त खानेपानीका लागि भनेर थुप्रै बजेट पनि आएको स्थानीयले सुनेका छन । कतिबेला आउने हो गाँउलेलाई थाहा छैन । ुसधै यस्तै होु यसपाला पानी पनि कम परेकोले दुःख भएको हो कि भन्ने प्रश्नको जवाफमा उनले भने ुस्कुल भए पनि नभए पनि हाम्रो उमेरका साथीहरु पानी ल्याउने काम नै गर्छन ।ु
यो समस्यालाई उनीहरु सामान्य नै ठान्छन यतिबेला किन त
ुदशै आयो सबैतिर रमाइलाु सात बर्षीय लामिन लामाले भनिन् ु नाटक पनि देखाउने रे गीत पनि गाँउछन नाच्ने हो ।ु स्कुलमा दशैतिहारको लागि एकै पटकको छुटटी दिएको छ । सधै पढाइ पढाइ भन्ने शब्दले वक्क भएका बालबालिकाको लागि यो उत्सव नै हो धित मर्ने गरी रमाइलो गर्ने । चङगा उडाउन मन लाग्छ कि लाग्दैन ुअह मलाई त उडाउन आउदैनु उनले भनिन । दिनभर साथी भाइ संग खेलिन्छ र पानी पनि ओसरिन्छ उनीहरुले भने ।
ुतामाङ सस्कृतिमा दशैलाई खासै महत्व नदिए पनि धुमधामका साथ मनाइन्छु लामिनका बाबा घनध्वजले भने ुभनिन्छ यो बेला बालबालिको रमाईलोको लागि पनि बाध्य भएर चल्नुपर्छ ।ु पानी लिन आएका साथीहरु एकले अर्कालाई हेर्दै हासेँ । ुदशैमा नयाँ लुगा लगाउने मामाघर जाने होु कक्षा ४मा पढ्ने वाङतेन थिङले भने ुटिका लगाइ जमरा राखेपछि पिङ खेल्ने हो धेरै रमाईलो हुन्छ त ।ु उनी झै भगवान लाइ पनि यो पर्व रमाइलो लाग्छ रे । ुयो बेला घुम्ने टाढाका आफन्तसंग भेटघाट गर्ने अति मज्जा पो हुन्छ त ।ु
कुरा उनको गाविसको मात्र होइन एक डाँडा पारी रहेका सिपाली गाविसको पनि उस्तै छ ।ुसरकारले बनाइदिएको धारामा पानी नआएको दुइ बर्ष भइसक्योु हर्कमान तामाङले भने ुपानीको मुलमा पुग्न दुइ दिन लाग्छ ।ु अधिकांश बस्ती तामाङ रहेको यी गाँउमा खानेपानीको समस्याले पिरोलि नै रहेको छ । ुठुलाको त अर्कै काम हुन्छु उनले भने ुदिनभर जसो पानी बोक्ने काम हाम्रो नै हो ।ु चाडवाडको रौस सबैलाई लागेको छ । उनी दशैका लागि उकाली ओराली गरिरहदा रमाइरहका थिए । सहरमा भएका पनि गाँउतिर फर्किरहेका छन । यस्तो भेटघाटमा सबैलाई दशैको उत्साह थपेको छ ।
दशै गाँउघर सम्म आइपुग्दा धेरै सरसामन जुटाउन सहर पनि धाउछन । कटुन्जेमा सरर बगिरहेको रोशी माथि एउटा झोलुंगे पुल । पुल तरेपछि चिउरा बोकेर उकालो चढिरहेका भेटिन्छन कति बालबालिकाहरु । यसरी उकालो लाग्दै गर्दा सिपालीका नानु मोक्तन १४ भेटिए । उनी संगै आफन्त पनि चीजबीज किन्न आइपगेका थिए । ुदशैमा खानु परेनु चिउरा किन भन्ने प्रश्नको जवाफमा उनले भनिन् ुआज एक दिन हो दुःख अनि भोलि देखि त साचो हुन्छ हो ।ु दुइ घण्टाको ठाडै उकालो यता उति भीर पनि कति डर नमानी उनीहरु उकालो चढिरहेका थिए ।
No comments:
Post a Comment